ون فراسن و تجربه گرایی برسازنده

نویسندگان

یاسمن هشیار

چکیده

بس ون فراسن در سال 1980 کتاب تصویر علمی را در دفاع از تجربه گرایی و مخالفت با واقع گرایی علمی منتشر کرد. ادعای او این است که رویکرد ارائه شده بدیلی قابل قبول برای واقع گرایی است و پذیرش آن به لحاظ معرفت شناختی مخاطرات کمتری دارد. عنوانی که وی برای رویکرد خود برگزیده است، یعنی تجربه گرایی بر سازنده، گویای این امر است که وی علاوه بر پایبندی به تجربه گرایی، رهیافتی را در قبال ساختار نظریه های علمی پذیرفته که ارائه ی نظریه های علمی را نوعی مدل سازی و درنتیجه، ابداعِ در مقابل کشف به شمار می آورد. در بخش اول مقاله ی حاضر این رویکرد اجمالا معرفی شده است که شامل معرفی رهیافت ون فراسن به ساختار تئوری های علمی، مؤلفه های تجربه گرایی مؤثر در این رویکرد و نیز براهین و استدلال های مطرح شده علیه واقع گرایی می شود، سپس به بررسی و نقد هر یک از آنها مبادرت شده است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ون فراسن و تجربه گرایى برسازنده

بس ون فراسن در سال 1980 کتاب تصویر علمى را در دفاع از تجربه گرایى و مخالفت با واقع گرایى علمى منتشر کرد. ادعاى او این است که رویکرد ارائه شده بدیلى قابل قبول براى واقع گرایى است و پذیرش آن به لحاظ معرفت شناختى مخاطرات کمترى دارد. عنوانى که وى براى رویکرد خود برگزیده است، یعنى تجربه گرایى بر سازنده، گویاى این امر است که وى علاوه بر پایبندى به تجربه گرایى، رهیافتى را در قبال ساختار نظریه هاى علمى...

متن کامل

نگاهی ارزیابانه به «تجربه گرایی برساختی» ون فراسن

ون فراسن از زمان نگارش کتاب تصویر علمی واقع گرایی علمی را به باد انتقاد گرفته و تجربه گرایی برساختی خود را به عنوان جانشینی مناسب برای آن ارائه کرده است. او با تمسک به این آموزۀ تجربه گرایی که «تجربه یگانه منبع ما برای شناخت جهان است» هر گونه آگاهی از سطح مشاهده ناپذیر جهان طبیعت را ناممکن اعلام می کند. ون فراسن اعتقاد واقع گرا ها به صدق (تقریبی) نظریه های علمی را فاقد هر گونه مبنای معرفتی می د...

متن کامل

معضل مشاهده‌ناپذیرها دفاعی از تمایز مشاهده‌پذیر/ مشاهده‌ناپذیر ون فراسن

چکیده ون فراسن در تجربه‌گرایی برساختی قصد دارد بر مبنای تمایز معرفت‌شناختی پایه بین هویات مشاهده‌پذیر و هویات مشاهده‌ناپذیر، از تمایزهای معرفت‌شناختی صدق/کفایت تجربی و باور معرفتی/پذیرش پراگماتیک، دفاع کند. عده‌ای از منتقدان، صرف نظر از مخالفت یا موافقت با این دو تمایز معرفت‌شناختی، با تمایز معرفت شناختی پایۀ مذکور مخالف‎اند. گرچه خود ون فراسن در همدلی با این منتقدان و با گریزی زبان‎شناختی، ...

متن کامل

ون فراسن و براهین رئالیسم علمی

یکی از دامنه دارترین بحث ها در فلسفه علم، بحث رئالیسم علمی است. رئالیست ها معتقدند که فقط با اعتقاد به واقع نمائی علم می توان به توجیه فلسفی و تاریخی قابل قبولی از سیر علم و فعالیت علمی دست یافت. درمقابل، آنتی رئالیست ها درصدد آنند تا با اشاره به مشکلات برداشت رئالیستی از علم، نشان دهند که برداشت های بدیل و به تعبیر دقیقتر، مناسب تری نیز وجود دارد. یکی از این برداشت ها برداشت تجربه گرایان قائل ...

متن کامل

بررسی دیدگاه عمل گرایانه ون فراسن در تبیین و تطبیق آن با عمل گرایی سنتی

ون فراسن از برجسته ترین فیلسوفان علم در عصر حاضر و بنیانگذار مکتب «تجربه گرایی سازنده» است. بررسی نظریه او در مسئله  تبیین، از این جهت اهمیت دارد که وی با نقد نظریه های صورت گرا شورید و تمرکز اصلی دیدگاهش را بر توجه به نقش امور غیرصوری، به ویژه بستر، قرار داد. نظریه او در تبیین، یکی از برجسته ترین نظریه های غیرصورت گرا تلقی می شود. نظریه های رایج تبیین را رابطه میان نظریه و واقع می دانند؛ ون فر...

متن کامل

جزمیت یا عقلانیتِ رویکرد تجربی ون فراسن؟

کتاب رویکرد تجربی از آثار متأخر ون فراسن است که در آن هم بیان جدیدی از تجربه گرایی ارائه می کند و هم به تبیین نسبت آن با علم و دین می پردازد. رویکرد تجربی ون فراسن، که وجه بارز آن نگرشی منفی به متافیزیک است، قرار است در کنار معرفت شناسی جدید وی با عنوان اراده گرایی، که یک رویکرد غیرجزمی به عقلانیت است، دیدگاهی منسجم را نتیجه دهد. هدف مقالۀ حاضر این است که نشان دهد،این انسجام پایدار نیست؛ زیرا ر...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
روش شناسی علوم انسانی

ناشر: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

ISSN 1608-7070

دوره 11

شماره 43 2005

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023